Wat is damast staal

hero

Damaststaal is een term voor staal dat gemaakt is uit verschillende staalsoorten, maar welke nog steeds van elkaar te onderscheiden zijn.

Er zijn een aantal manieren om dit staal te maken, en er zijn ook een aantal verschillende termen voor. Een ervan is bijvoorbeeld ‘patroongelast staal’ of pattern-welded steel, wat verwijst naar de patronen die gevormd kunnen worden met deze technieken.

Eenvoudig bekeken, komt het op het volgende neer;

  • Twee of meer staalsoorten worden laag-om-laag op elkaar gelegd als een spekkoek.
  • Dit pakketje met lagen wordt op elkaar ge-vuurlast. Dit is een techniek waarbij tijd, temperatuur en druk als combinatie zorgen voor het hechten van de staalsoorten. Er wordt dus geen toevoegmiddel gebruikt als bij elektrisch lassen of solderen het geval is. Het wordt puur in het vuur verwarmd en er wordt door middel van druk met de hamer of smeedpers gezorgd voor hecting.
  • Vervolgens wordt dit uitgestrekt tot een lengte, en hierin worden stempels geduwd.
  • De stempels veroorzaken een bewuste verstoring van de lagen, wat een visueel effect geeft.
  • Na slijpen, is dit effect weer zichtbaar te maken door gebruik van een zuur (etsen), of door op specifieke wijze te polijsten.


Er zijn diverse redenen om staal te willen Damasceren:

  1. Het is een manier om ruw staal wat uit de smeltovens komt te bewerken zodat het een geschikt en homogeen koolstofpercentage gaat bevatten, zodat het a.o. gebruikt kan worden voor wapens en gereedschappen.
  2. Estetische waarde; door de verschillende stalen op een bepaalde manier door elkaar te smeden is het mogelijk patronen te laten ontstaan.
  3. De mogelijkheid om harde en zachte delen staal als een geheel te maken, waardoor de eigenschappen van het geheel worden geoptimaliseerd.

Eigenlijk hebben alle wapensmeden gedurende de gehele wereldgeschiedernis vroeg of laat wel op de een of andere manier van deze techniek gebruik gemaakt.
Overal ter wereld is dan ook een eigen traditie ontstaan, hoe en met welk doel het staal gevouwen, getordeerd, voorzien van patronen en gehard werd.

In veel musea zijn hier dan ook voorbeelden (replica’s) van te vinden, en er zijn vele boeken over geschreven.

Een van de mooiste voorbeelden is de Japanse wapensmeedtraditie. Dit omdat het zwaard een zeer vooraanstaande positie binnen de Japanse samenleving heeft, (niet alleen als wapen, maar ook als kunstobject) waardoor er zich vrij veel zwaarden uit de historie tegenwoordig nog steeds in uitstekende conditie bevinden. Dat vergemakkelijkt studie op dit gebied aanzienlijk.

Zwaarden uit de andere delen van de wereld hebben vaak de tand des tijds niet doorstaan, en alleen de resten ervan zijn nog met röntgen te onderzoeken. Zo zijn we er achter gekomen dat de Franken en de Saksen een heel redelijke Damast-traditie hadden.

Dit is een zeer beknopte weergave van een gehele wereldgeschiedenis in staal. Meer weten? Volg eens een workshop ‘Damast -en damastmes smeden’ of ‘Tanto smeden’.